Bildiğiniz üzere Asimov, aldığı bir kararla Vakıf Serisi ile Robot Serisi’ni birleştirmiştir. Haliyle bu iki serinin birleşmesi kompleks bir kurgu ve evren yaratmıştır. Sırf bu karmaşa yüzünden çoğu kişi Asimov kitaplarını hangi sıraya göre okuması gerektiğini bilmez ve çeşitli görüşler arasında ikilemde kalır. Kronolojik sıraya göre mi okunmalıdır, yoksa üretim tarihleri mi baz alınmalıdır? Öncelikle Star Wars’a bile The Phantom Menace filminden başlayan bir kronoloji manyağıysanız, korkarım sizin için yapabileceğim bir şey yok. Ancak ben gerek edebiyatta gerekse sinemada olsun, bir serinin üretim sırası ile takip edilmesi taraftarıyım. Çünkü bir seriyi üretim tarihine göre takip etmek, o serinin ve yaratıcısının gelişim sürecine de tanık olmak demektir. Dolayısıyla Vakıf Serisi de üretim sırasına göre okunmalıdır. Buna rağmen çoğu kişi bu güzelim seriye Vakıf Kurulurken romanından başlıyor ve bana kalırsa büyük bir yanlış yapıyorlar. Nedenini spoiler olacağı için burada dile getirmeyeceğim.
Öte yandan serileri kendi içinde üretim sırasına göre okuyup, seriler arasında belli bir kronoloji takip edebilirsiniz. Mesela önce Robot Serisi’ni okuyup sonra Vakıf Serisi’ne geçebilirsiniz. Bunda bir sıkıntı yok. Çünkü her ne kadar birbirine bağlanmış olsa da serilerin kendi içlerindeki devamlılıkları daha önemli. Bir o seriden bir bu seriden okumak gereksiz bir hareket olacaktır. İşte bu yazıda, hem kafalardaki soru işaretlerini gidermek hem de Asimov evrenine giriş yapmak isteyenler için bir rehber oluşturmayı amaçladım.
Not: Listenin en başına yazarın önemli ve son derece sürekleyici tekil romanlarından biri olan The End of Eternity (Sonsuzluğun Sonu, Evrenin Çanları) kitabını eklemeniz önerilir.
ROBOT SERİSİ
Robot Serisine aşağdaki kitaplarla başlayabilirsiniz. Bu kitapların seri içinde hayati bir fonksiyonları yok. Sadece seriye zemin oluşturması açısından okumanızı öneririm.
- I, Robot, 1950
- The Complate Robot, 1982 (Asimov’un yazarlık kariyeri boyunca yazdığı kısa robot hikayelerinin neredeyse tamamı daha sonradan bu kitapta toparlanmıştır. Dolayısıyla romanlara geçmeden önce okunabilir.)
- The Positronic Man, 1992 (Asimov’un Silverberg ile birlikte yazdığı bir kitaptır. Ana seri ile doğrudan bir bağlantısı olmadığı için bunu da okuyup aradan çıkarabilirsiniz. Başrolünde Robin Williams’ın oynadığı 1999 tarihli Bicentennial Man filmi bu kitaptan uyarlanmıştır. )
Şimdi gelelim asıl Robot Serisi’ne:
- Ölü Gezegen (Altın) / Çelik Mağaralar (Okat & Baskan)
- Güneşin Tanrıları (Altın)
- Şafağın Robotları (Altın)
- Kurtarıcı (Altın)
VAKIF SERİSİ
Robot serisini aradan çıkardık. Kutlu olsun. Şimdi sırada ne var? Vakıf mı, İmparatorluk Serisi mi? Öncelikle şunu baştan belirteyim ki İmparatorluk Serisi ile diğer seriler arasında hayati bir bağ yok. Zaten İmparatorluk Serisi’nin kitapları bile birbiriyle yakın bir devamlılığa sahip değil. Her biri başka bir zaman dilimini anlatan bağımsız kitaplar. Hal böyle olunca Robot Serisi’nden sonra araya başka bir seri sokup heyecanınızı öldürmeyin ve direkt Vakıf Serisi’ne geçin derim. Peki Vakıf Serisi hangi sıra ile okunacak? Tabii ki Asimov’un üretim sırasına göre. Yani şu sırayla:
- Vakıf (İthaki) / İmparatorluk (Altın)
- Vakıf ve İmparatorluk (İthaki) / Altın Galaksi (Altın)
- İkinci Vakıf (İthaki) / Gizli Tanrılar (Altın)
- Vakıf’ın Sınırı (İthaki) / Galaksi Çöküyor (Altın)
- Vakıf ve Dünya (İthaki & İnkılap)
- Vakıf Kurulurken (İthaki) / İmparatorluk Kurulurken (Altın)
- Vakıf İleri (İthaki) / Erişilmez İmparatorluk (Altın)
Bu sırayla, yani üretim tarihlerini baz alarak okuduğunuzda, Vakıf ve Dünya kitabı ile birlikte kronolojik olarak hikayeye son noktayı koyarsınız. Sonra Vakıf Kurulurken ve Vakıf İleri romanlarını okuyarak her şeyin en başına döner ve uzun zamandır keyifle hatmettiğiniz evrenin kuruluşuna şahitlik edersiniz. Yani Hari Seldon’un gençlik yıllarına ve Vakıf planının olgunlaşma sürecine dönersiniz. Bu durum, okurlar için de son derece keyifli bir deneyime dönüşmektedir.
Ancak seriye ille de Vakıf Kurulurken kitabından başlayıp, Vakıf ve Dünya kitabıyla da son noktayı koymak isteyenlere birkaç kelam etmeden geçmek olmaz. Şunu düşünün; 1951 yılında Vakıf romanını yazan Asimov’un, hemen ardından kameraların karşısına geçerek, “Sevgili okurlarım, ben Vakıf diye bir roman yazdım. Ancak siz bunu sakın alıp okumayın. Çünkü 40 yıl sonra bu kitabın öncesini anlatan başka bir kitap yazacağım. Onu okuduktan sonra başlarsınız. 40 yıl kadarcık bekleyiverin bir zahmet!” demesi ne kadar saçmaysa, sizin de bu seriye Vakıf Kurulurken romanından başlamanız o kadar saçmadır! Dolayısıyla mantıklı düşünmenizi öneririm.
İMPARATORLUK SERİSİ
Eh, ne güzel hem Robot hem de Vakıf serisini hatmettik. Öyleyse şimdi İmparatorluk Serisi’ne geçip zevkimizi katmerleyebiliriz, öyle değil mi?
- Zamandan Kaçış (Altın) / Uğursuz Gezegen Galactica (Baskan)
- Sonsuzun Tohumları (Altın) / Asi Gezegen Tyrran (Baskan)
- Tanrılar ve İmparatorlar (Altın) / Kainat Fatihi (Çağlayan)
Yukarıda numaralandırılmış yapıtlar Asimov evreninin bel kemiğini oluşturmaktadır ve doğru sırayla okunmaları son derece önemlidir. Tüm bu eserleri sırasıyla okuduktan sonra yazarın tekil romanlarına ve kısa öykülerine dilediğiniz gibi geçiş yapabilirsiniz. Elbette bu büyük yazarın popüler bilim kitaplarını okumayı da ihmal etmemelisiniz. Zira Asimov, bilimin halka ulaştırılmasında çok büyük emek sarf etmiş bir yazardır. En zor ve karmaşık konular bile, onun kaleminde adeta bir eğlenceye dönüşebilmektedir.
Isaac Asimov’un Türkçe Külliyatı
VAKIF SERİSİ
• Foundation / Vakıf, İthaki / İmparatorluk, Altın Kitaplar
• Foundation and Empire / Vakıf ve İmparatorluk, İthaki / Altın Galaksi, Altın Kitaplar
• Second Foundation / İkinci Vakıf, İthaki / Gizli Tanrılar, Altın Kitaplar
• Foundation’s Edge / Vakıf’ın Sınırı, İthaki / Galaksi Çöküyor, Altın Kitaplar
• Foundation and Earth / Vakıf ve Dünya, İthaki / Vakıf ve Dünya, İnkılap
• Forward the Foundation / Vakıf İleri, İthaki / Erişilmez İmparatorluk, Altın Kitaplar
• Prelude to Foundation / Vakıf Kurulurken, İthaki / İmparatorluk Kurulurken, Altın Kitaplar
ROBOT SERİSİ
• Caves of Steel / Çelik Mağaralar, Okat / Çelik Mağaralar, Baskan / Ölü Gezegen, Altın Kitaplar
• The Naked Sun / Güneşin Tanrıları, Altın Kitaplar
• The Robots of Dawn / Şafağın Robotları, Altın Kitaplar
• Robots and Empire / Kurtarıcı, Altın Kitaplar
İMPARATORLUK SERİSİ
• Pebble in the Sky / Uğursuz Gezegen Galactica, Baskan / Zamandan Kaçış, Altın Kitaplar
• The Stars, Like Dust / Asi Gezegen Tyrran, Baskan / Sonsuzun Tohumları, Altın Kitaplar
• The Currents of Space / Kainat Fatihi, Çağlayan / Tanrılar ve İmparatorlar, Altın Kitaplar
KARADUL SERİSİ
• Puzzles of the Black Widowers / Karadul Bulmacaları, İnkılap
TEKİL ROMANLAR
• The End of Eternity / Evrenin Çanları, Altın Kitaplar / Sonsuzluğun Sonu, Cep Kitapları
• The Gods Themselves / İşte Tanrılar, Altın Kitaplar
• Fantastic Voyage / Kan Damarlarında Yolculuk, Okat
• Fantastic Voyage II: Destination Brain / Hedef Beyin, Altın Kitaplar
• Nemesis / İntikam Tanrıçası, Altın Kitaplar
KISA ÖYKÜLER
• I, Robot / Robotlar, Milliyet / Ben Robot: Mekanik Adam Devri, Deniz Kitaplar / Ben Robot, Altın Kitaplar / Ben Bir Robotum, Beyaz Adam Yayınları / Ben Robot, İthaki Yayınları
• The Martian Way and Other Stories / Marslılar, Cep Kitapları
• Earth Is Room Enough / Dünya Hepimize Yeter, Cep Kitapları
• Buy Jupiter and Other Stories / Jüpiteri Satıyorum, Altın Kitaplar
• Gold: Part One: The Final Stories / Güle Güle Dünya: Son Öyküler, Sarmal
• The Last Question / Son Soru, Ve Yayınları
• Half-Breeds on Venus / Melezler Venüste, Altın Kitaplar
• Nightfall One / Galaksi Şeytanları, Altın Kitaplar
• Space Travel Stories / Uzaydan Gelen Konuk (Uzay Öyküleri), Deniz Kitaplar
• The Science Fictional Solar System / Güneş Sistemi Öyküleri, Maya Yayınları
• Store of the Worlds Jokester / Yamuk Bakan Öyküler, MonoKL Yayınları
• The Rest of the Robots / Robot Öyküleri Antolojisi, Us Yayınları
• Sci-Fi Private Eye / Gizli Göz, Karizma Yayınları
• Üç Robot Yasası, Altın Kitaplar (Derleme)
• 2001 ve Ötesi, Engin Yayıncılık (Derleme)
• Uzayın Bekçileri, Altın Kitaplar (Derleme)
• Dünyalıların Gelişi, Cep Kitapları (Derleme)
• Mikromega / Us Yayınları (Derleme)
• Sus Projesi / Us Yayınları (Derleme)
• En Güzel Hayalet Hikayeleri, Arion Yayınları (Derleme)
• Korkunun Bütün Sesleri / Metis Yayınları (Derleme)
POPÜLER BİLİM
• Exploring the Earth and the Cosmos / Yeryüzünün ve Evrenin Keşfi, Cep Kitapları
• A Choice of Catastrophes / İnsanlığın Geleceği, Cep Kitapları
• The Exploding Suns: The Secrets of the Supernovas / Patlayan Güneşler: Üstnovaların Taşıdığı Gizler, İnkılap
• Out of the Everywhere / Bilinmeyen Tehlike, İnkılap
• Extraterrestrial Civilization / Dünya Dışı Uygarlıklar, Cep Kitapları
• Frontiers / Uzayın Sınırları, İnkılap
• Asimov’s Guide to Science / Bilim Rehberi, E Yayınları
• Isaac Asimov’s Guide to Earth and Space / Yeryüzü ve Uzay, İnkılap
• Radyasyonun Genetik Tesirleri, Atom Enerjisi Komisyonu Yayınları (Derleme)
• Please Explain / Isaac Asimov Açıklıyor, Bilim ve Sanat Yayınları
• Warum Krieg? / Niçin Savaş?, Ayraç Yayınları (Asimov’un son sözüyle)
• Past, Present and Future / Dün, Bugün, Yarın, Güncel Yayıncılık
• Asimov’s Chronology of Science & Discovery / Bilim ve Buluşlar Tarihi, İmge
• Bilim ve Evren: Sorular – Cevaplar, Fen ve Sosyal Dizisi (Derleme)
BİYOGRAFİ
• It’s Been a Good Life / Dolu Dolu Yaşadım, Hitkitap
Murat'ın büyü tozu fabrikasi 